BOUW ZELF EEN TELESCOOP
DEEL 11: MONTERING EN AFWERKING

Philippe Mollet

In deze aflevering beginnen we eindelijk met de afwerking van de kijker:
- in de eerste afleveren leerden we de spiegels te slijpen
- daarna hadden we het over de diverse onderdelen, en hun bevestigingen in de kijker

Nu maken we hiermee een afgewerkte telescoop, en bouwen we een montering ervoor.

Parallactisch <=> azimuthaal

Essentieel zijn er twee types monteringen voor telescopen.
- De eenvoudigste zijn de azimuthale, die eigenlijk te vergelijken zijn met een fotostatief: beweging rond een horizontale (omhoog-omlaag) en een verticale (links-rechts) as. Deze is het eenvoudigst te bouwen, maar er is heel wat aanpassingswerk (mechanisch of elektronisch) nodig om er voor te zorgen dat de schijnbare beweging van de hemel hiermee kan gevolgd worden.
Dit is dan ook bij uitstek dé montering voor kleine goedkope telescopen, of in een aangepaste versie (de zogenaamde dobson-montering) voor grote maar uiterst beweeglijke en

handige newtontelescopen.

- De parallactische (of equatoriale) montering is vooral voor beginners wat ingewikkeld. Ook hier zijn er weer twee loodrecht op elkaar staande bewegingsassen, maar deze staan nu niet horizontaal-verticaal, maar gekanteld in functie van de plaatselijke breedteligging. Ze hebben m.a.w. één as die evenwijdig staat met de draai-as van de Aarde (en dus bij goede benadering naar de Poolster wijst). Het volstaat dan ook deze as naar de hemelas gericht staat, en door middel van één motor of manuele fijnregeling (a rato van één volledige omwenteling per dag) kan ervoor gezorgd worden dat de waargenomen objecten netjes in beeld blijven staan.

Dobson-montering:

In het kader van deze artikelenreeks zullen we ons beperken tot de bouw van een zogenaamde dobson-montering. Deze heeft als voordeel dat hij zowel gemakkelijk te bouwen als te bedienen is.
Het is in principe een houten

doos met wat kunststoffen geleiders, waarin de uitgebalanceerde kijker soepel op en neer schommelt. Onder de doos staat dan weer een houten plaat, waarop de doos zelf rond draait via enkele stukjes gladde kunststof.

Bij de constructie ervan hangt natuurlijk veel af van de afmetingen van de telescoop, zijn relatieve brandpuntsafstand, en het gewicht of de afmetingen die de eigenaar bereidt is te versleuren.

- De zwaarste bestaan uit een massieve kunststof of metalen buis, bewegend in een doos en een bak bestaande uit dikke houten planken.
- De allerlichtste hebben geen buis maar een zogenaamde "Serurier-truss" (een lattenstructuur), bewegend in een lichthouten of zelfs aluminium constructie. Zo slaagde men er in een gigantische 45 cm newtonkijker te reduceren tot de inhoud van twee normale reiskoffers.

De eenvoud zelve:
De dobson is ontstaan vanuit een streven om met eenvoudige technieken en beschikbaar materiaal een goede telescoop te ma

48

MIRA-pagina

Volgende pagina--startpagina--vorige pagina

Bouw zelf een telescoop