EXTRA: maak van je goedkope supermarkt-telescoopje een volwaardig instrument:

Een klassieke 114 mm newton of 60 mm lenzenkijker ombouwen tot een Dobson:
"DE DOBSON-OP-STELTEN"

aantal andere modellen, die momenteel tegen ware dumpingprijzen verkocht worden in vele grootwarenhuizen en speelgoedwinkels. Het gaat dan meestal om 76 mm-newtonkijkers of lenzenkijkertjes van het type 50 mm of 60 mm diameter (meestal met brandpuntsafstanden van 700 tot 900 mm). Optisch zijn ze vaak zeer behoorlijk (niet echt moeilijk in deze brandpuntsverhoudingen), maar de montering is véél te ingewikkeld en véél te weinig stevig. Daarenboven zijn ook de oculairen steevast ondermaats (Huygens en Huygens-Mittenzwey) en de zoeker te klein.
Een betere zoeker installeren (genre 6x30) en nieuwe oculairen aanschaffen (in die vattingen moet het mogelijk zijn om nog orthoscopen te vinden) kan de zaken al sterk vooruit helpen, maar de grootste vooruitgang komt er door de bestaande montering om te bouwen tot een soe

pel bewegende "dobson-op-poten"

Bij grotere telescopen zal (door het relatief grotere aandeel van de spiegel in het totale gewicht) het zwaartepunt lager komen te liggen. Daarom kan het gedeelte met de bewegingsassen gewoon op de grond staan. Bij de kleine 114 mm valt het zwaarteput echter halverwege de buis. Gekoppeld aan de korte buis (minder dan één meter lang) zou dit ervoor zorgen dat de waarnemer steeds geknield achter de telescoop zou zitten.
Daarom gebruiken we de bestaande driepoot om het geheel op geschikte hoogte te brengen, zodat we de gebruiksvriendelijkheid van de dobson (soepele beweging, zonder vijsjes los te moeten maken) koppelen aan de comfortabele hoogte van de klassieke newton.

De 114 mm  f/8 Newtonkijker is zowat het meest verkochte "degelijke" instapmodel. Vele lezers zullen een dergelijk toestel hebben of gehad hebben. Optisch zijn deze zeker de moeite waard, maar mechanisch zijn ze voor beginners vaak wat té ingewikkeld. Naar mijn mening moet een beginnend waarnemer zich onder de sterrenhemel enkel bezighouden met oriëntatie en opzoeken van objecten, en niet met het onder controle krijgen van de diverse knopjes, regelschroefjes en andere instellingen.

Daarom kan het de moeite lonen om de bestaande montering eventjes in de kast op te bergen, en enkel de kijker en de driepoot te gebruiken. Tussen beide in komt dan onderstaande constructie, waardoor het geheel een soort van "dobson-op-stelten" wordt.
Hetzelfde geldt ook voor een

Links: met deze afgebeelde onderdelen maken we een "wiegmontering" voor onze dobson-op-stelten. Het plankje linksboven zorgt voor de beweging in  azimut (links-rechts). Het zit met een bout vast op een tweede plankje (in kunststof of bekleed met kunststof), met tussen beide in enkele stukjes teflon waardoor het er soepel op draait.
De constructie linksonder vormt de eigenlijke wieg: een U-vormig geheel dat aan de binnenkant bekleed is met kurk. Daarin wordt de buis van de kijker geklemd, waarna de bovenste plank er als een soort deksel op geschroefd wordt om het geheel extra aan te spannen. Aan de zijkanten zitten twee ronde kunststoffen schijfjes, die natuurlijk passen in de ronde uitsparingen in de twee onregelmatige figuren (rechts). Deze uitsparingen zijn aan de binnenkant bekleed met enkele stukjes teflon.

De afgewerkte wiegmontering zonder (onder) en mèt telescoop (rechts). Duidelijk is te zien hoe de wieg zelf kan op en neer kantelen. De onderkant van het geheel (het uitstekende deel onderaan, zichtbaar op de foto rechts) moet dan natuurlijk op één of andere manier passen op de bestaande driepoot.

Bouw zelf een telescoop

Volgende pagina--startpagina--vorige pagina

MIRA-pagina