|
|
|
|
|
|
INLEIDING:
Polijsten is die fase van de telescoopbouw waarbij de spiegel glanzend gemaakt wordt.
Men is het nog niet helemaal eens over de theoretische achtergrond, maar waarschijnlijk wordt bij het polijsten het bovenste glaslaagje door hoge druk en temperatuur lichtjes vloeibaar gemaakt. Daardoor zullen de fijne putjes (die overblijven na het fijnste slijppoeder) vollopen met glas, zodat een effen (glanzend) oppervlak bekomen wordt.
EINDELIJK!
Het einde is in zicht. Wanneer het polijsten voltooid zal zijn, dan rest u enkel nog het paraboliseren (eigenlijk een soort polijsten, waarbij door gebruik van een speciale polijstslag de vorm van de spiegel lichtjes zal gewijzigd worden).
Bij het polijsten kan men nog steeds een gewone diametrale slijpslag gebruiken, maar dit is de laatste gelegenheid om de W-slag te oefenen, die nodig is tijdens het paraboliseren.
Een overzicht en uitleg bij de verschillende slijpslagen is te vinden in het mei-juni-nummer van MIRA Ceti.
Let er wel op geen te lange slijpslag te gebruiken (een één derde slag is optimaal). Met een langere slag loopt u immers risico op een "omgekrulde rand" (Turned Down Edge).
HET POLIJSTEN!
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Voor de rest lijkt het polijsten op het eerste zicht sterk op het slijpen waaraan u nu zo gewoon raakte.
Al snel zal echter blijken dat polijsten heel wat lastiger is dan slijpen, en meer spierkracht vereist. Trouwens: hoe meer druk u uitoefent hoe meer effect het polijsten heeft: daardoor wordt de temperatuur immers hoger.
Vandaar ook dat het efficiënter is om één keer een half uur te polijsten dan om zes keer vijf minuten te werken: het is pas na een tijdje dat de pek en het glas door de uitgevoerde arbeid de optimale temperatuur krijgen.
Gezien de grote kracht die uitgeoefend wordt, is het bij het polijsten nog veel meer van belang om op een stevige ondergrond te werken. Wanneer de slijptafel of -ton gaat meebewegen tijdens het polijsten, dan is de kans groot dat er optische fouten optreden (vooral astigmatisme).
HOE LANG?
Na ongeveer een uurtje polijsten begint de spiegel duidelijk blinkend te worden. Voor de spiegelslijper is dit een prettig ogenblik, omdat de glasschijf nu duidelijk op een afgewerkte telescoopspiegel begint te lij-ken.
Dit is echter nog maar een oppervlakkige glans: het vereist nog enkele uren polijsten vooraleer u mag tevreden zijn. Voor een 150 mm spiegel mag u rekenen op minstens 3 uur polijsten, en voor grotere komen daar nog enkele uren bij.
Dat kan getest worden door met een heldere (niet-gematteerde) gloeilamp op de spiegel te schij
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nen (eventueel doorheen een vergrootglas). Zolang de gloeidraad nog duidelijk te zien is op het spiegeloppervlak is er nog niet voldoende gepolijst. Na enkele uren polijsten zal die gloeidraad enkel nog als een flauwe streep te zien zijn. Test dit vooral ook aan de rand van de spiegel, want deze polijst meestal het laatst uit.
Heel belangrijk is een goede pasvorm: hoe nauwer de glas-schijf past op de perkbodem, hoe hoger de wrijving en dus de ontwikkelde warmte.
Daarom is het van het grootste belang om tussen de verschillende polijstbeurten in terug de pekbodem op de glasschijf te persen (zie vorige aflevering). Enkele minuten warm persen (in een warmwaterbad) of enkele uren koud persen zijn meer dan voldoende. Let er wel op dat de glasschijf niet vast komt te zitten op de pekbodem. Daarom moet u beide goed in-smeren met een dik papje van ceriumoxide.
Wees dus niet bang wanneer de schijven slechts met veel moeite kunnen voortbewogen worden. Veel weerstand betekent juist dat het polijsten heel efficiënt gebeurt.
Polijsten is dan ook een heel sportieve bezigheid: deze fase van de bouw van een telescoop is een productieve vorm van bodybuilding.
HOE VOCHTIG?
- Bij het slijpen werd relatief weinig vocht gebruikt in verhouding tot de hoeveelheid
|
|
|
|
|
