Modificatie van een Canon 350D
Een stap-voor-stap handleiding
Doelstelling:
De Canon EOS-reeks van digitale reflexcamera's ("DSLR's") heeft al overduidelijk zijn nut bewezen voor de astrofotografie: in verhouding tot concurrerende merken vertonen ze minder algemene ruis, minder last van thermische ruis door de elektronica ("amplifier glow"), en zijn ze relatief makkelijk stuurbaar vanuit de PC,... De 300D was reeds enorm populair onder astronomen, en zijn opvolger de 350D deed op alle vlak beter (de nieuwste telg -de 400D- biedt voor sterrenkundig gebruik echter minder of geen vooruitgang).
Maar onder het motto "alles kan beter" zijn her en der al amateurs begonnen met deze camera's een beetje te verbouwen: kop-van-jut is vooral de ingebouwde filter. De CMOS-sensor is -zoals vaak het geval is- eerder roodgevoelig, waardoor alle gefotografeerde gezichten er zouden uitzien alsof de persoon net een fles genever soldaat maakte, terwijl de blauwe lucht er dan avondlijk roze-rood zou doorkomen. Daarom plaatsen de camera-producenten vlak voor de chip een extra kleurfilter, die deze kleurbalans netjes terug in orde brengt.
Astronomen daarentegen zijn juist tuk op die extra roodgevoeligheid, omdat nogal wat nevelcomplexen uitdrukkelijk knalrood gekleurd zijn (denk maar aan de Orionnevel, of de Noord-Amerikanevel, en typisch alle waterstof-alfa-gebieden). Weg met die filter dus...
Maar helemaal géén filter is ook niet ideaal, want daardoor werkt de automatische scherpstelling niet meer (de optische weglengte is immers veranderd zonder dat stukje glas). Daarom kan de filter best vervangen worden door ofwel een stukje helder glas van de juiste dikte, ofwel een even dikke filter met een betere doorlaatcurve voor rood licht. Zelf bestelde ik bij Teleskop-Service in Duitsland een filter van de eveneens Duitse firma Baader (je kan ook rechtstreeks bij Baader bestellen, maar de leversnelheid van TS is onklopbaar!).
Het nadeel is natuurlijk wel dat de camera niet direct meer bruikbaar is voor "normaal" gebruik, tenzij er dan weer een extra filter voor de lens geplaatst wordt (bvb. de X-NiteCC1 van MaxMax. Wie echter niet té kritisch is kan ook de witbalans van de camera aanpassen ("custom white balance"): zeker voor buitenopnames valt het resultaat zeer goed mee (idem voor binnenopnames met flits).
DISCLAIMER (of wat had je gedacht?): zelf ben ik alles behalve een elektronica-specialist, maar toch is deze modificatie me gelukt. Daaruit concludeer ik dat het niet moeilijk kan zijn, maar 't is natuurlijk ook mogelijk dat het puur geluk was. Want 't gaat uiteindelijk toch wel om fijne en delicate onderdelen. Dus begin er niet aan als het niet helemaal zeker bent, en zeg vooral niet dat ik niet verwittigd heb ;-). Je kan trouwens kant-en-klaar gemodificeerde camera's kopen (of je eigen camera laten modificeren) bij o.a. Teleskop-Service of bij Hutech in de VS, of dichter bij huis bij Galileo.
Benodigheden:
- Antistatisch armbandje of iets gelijkaardigs, om allerhande (voor de elektronica) onaangename fratsen met statische elektriciteit te voorkomen.
- een set fijne schroevendraaiertjes ("voor juweliers" of "uurwerkmekers", waarbij vooral de kruisschroevendraaier nodig is)
- een soldeerbout met een fijne punt. In principe zou je ook nog een systeem moeten hebben om het soldeersel weg te halen, maar zonder dit is het me ook gelukt
- een hele reeks doosjes, of een doos met vele vakjes. Zo kan je bij elke stap de verwijderde onderdelen (vooral schroefjes) in de juiste volgorde opbergen (en nadien in omgekeerde volgorde terug ophalen). En liefst nog een iets grotere afsluitbare doos om halverwege de operatie de grote delicate stukken stofvrij weg te bergen.
- een fijn maar stevig en vlot manipuleerbaar mesje ("hobby-mesje") om de huidige filter los te wrikken
- ook mogelijk nuttig: een pincet, een busje drijflucht om ongewenste stofjes te verwijderen van de nieuwe filter, lijm,...
- en vooral: véél geduld, een stofvrije omgeving, en liefst een vrije dag...
Vergeet niet eerst en vooral de batterij en de CF-kaart te verwijderen! Verwijder best ook reeds het "oogkapje" dat achter het oculair kan geschoven worden.
1) eerste stap: vijsjes rechterkant camera
Verwijder misschien eerst voor alle gemak de draagriem van de camera. Eén van de drie vijsjes zit er trouwens achter verborgen.
Misschien is deze stap zelfs niet nodig, maar het leek me dat één en ander wel makkelijker manipuleerbaar werd hierdoor.
2) tweede stap: vijsjes binnenkant behuizing CF-kaart
Twee vijsjes zijn zwart gekleurd, het middenste daarentegen is grijs.
3) vijf vijsjes onderkant camera
Eén ervan is merkelijk langer dan de andere vier.
4) drie vijsjes linkerkant camera
Eigenlijk zelfde procedure als bij stap 1. Ook hier zit weer een vijsje verborgen achter het beugeltje voor de draagriem.
5) verwijdereren achterwand camera
Nu alle vijsjes los zijn kan langzaam de achterwand losgeschoven worden. Begin met die zachtjes parallel naar achter te trekken (het eerste stukje is natuurlijk het moeilijkst, dus een beetje "waggelen" zal in het begin wel nodig zijn).
PAS OP: trek de achterwand ook niet té veel naar achter, want die zit wel nog met twee flatcables (oranje pijlen op de foto) vast. Eens ver genoeg kan je de achterwand gewoon naar achter/onder klappen (de flatcables naar de achterwand zitten immers alle aan de onderkant).
De volgende stap is trouwens het verwijderen van de gele tape waarmee één ervan tegen een metalen wand gekleefd zit.
6) achterwand camera helemaal losmaken
Nu begint het fijne prutswerk! De twee flatcables worden losgemaakt zodat de achterwand helemaal kan verwijderd worden. Daarvoor dient men eerst op de connector het dwarsklepje omhoog te klappen ("a"), waarna de kabel er kan uitglijden ("b"). Doe dit voor beiden kabels (opmerkelijk is dat bij de linkse kabel -niet zichtbaar op de foto hieronder- het klepje aan de andere kant zit, dus niet aan de kant waar de flatcable er ingeschoven zit).
Merk op dat elke flatcable een gaatje heeft: dat zal ons van pas komen bij het terug assembleren straks.
Stop de achterwand nu netjes weg in een doos.
7) verwijder linkerkant camera
Verwijder nu de ganse linkerkant door die zijwaarts los te schuiven van de rest van de camera. Eerst zal die aan de bovenkant wat haperen, omdat daar een stukje van de wand over geklemd zit.
8) aan de slag met de soldeerbout
Het eerste klusje voor de soldeerbout: de centrale metalen afdekplaat moet losgemaakt worden. Deze zit immers op 7 plaatsen vastgesoldeerd. Gebruik hier dus een goede soldeerbout met een fijne punt, en bij voorkeur ook iets om het soldeersel te verwijderen: soldeerpompje, wiek,... (of hoe die dingen allemaal ook mogen heten). Zelf ben ik zo rijk niet, dus heb ik punt voor punt "losgesoldeerd" en tegelijk met de andere hand en een schroevendraaiertje de plaat omhooggeduwd (zodra het soldeersel smelt "wipt" het plaatje dan omhoog en zit het weer wat meer los, maar let wel op dat het plaatje niet té veel verwrongen wordt).
Enkel de twee laatste ("f" en "g") zijn wat lastiger omdat deze tegen zowat tegen de onderkant van het camera-oculair bevestigd zijn. Niet enkel is dit loodrecht op de plaating van de 5 andere soldeerplaatsen, maar ook gevaarlijk dicht tegen stukken plastic die niet bepaald bestand zijn tegen de warmte van de soldeerbout.
Maak daarom best eerst de punten "a" t.e.m. "e" los en neem met een hand de onderkant van het plaatje vast. Smelt dan één voor één de punten "f" en "g" los terwijl je tegelijk het plaatje naar de onderkant van de camera trekt.
9) probleem!!
Eén van de schroefjes die los moeten zit netjes verborgen achter een stukje plastic, net naast de kleine USB-poort (linkerkant camera). Waarschijnlijk is het mogelijk om de plastic behuizing van de camera nog verder te verwijderen (voorkant losmaken, bovenkant,...) maar dat wordt hoogstwaarschijnlijk een hopeloze zaak.
...oplossing
Dus opteren we voor een iets doortastender oplossing: nu onze soldeerbout toch nog warm staat gaan we ter hoogte van het schroefje een stukje wegsmelten. Dit stukje plastic is immers toch van generlei belang, en zit ook bij de terug gemonteerde camera helemaal weggeborgen achter de zijwand (ook wanneer het klepje van de USB-poort/draadontspanner/VGA openstaat), dus deze ingreep is volstrekt onzichtbaar.
Met vaste hand (dus niet bibberend zoals op de foto ;-)) even de bout tegen het plastic duwen, en deze zinkt erin als een mes door de boter.
10) losmaken witte connectortje rechts
Nu de achterwand netjes verwijderd (en opgeborgen) zit, kunnen we vlot de "ingewanden" van de camera aanvallen. Maak eerst de kleine witte connector rechts los (met de drie rode kabeltjes eraan).
Deze connector lijkt een beetje op de typische connectoren in een PC, zoals die op geluidskaart en CD- of DVD-player). MAAR: deze connector schuift niet niet uit zijn houder, maar "klikt" naar boven!
En maak dan ook die zwarte geribbelde kleefband los waarmee de drie rode kabeltjes tegen de metalen plaat bevestigd zijn.
11) en héél véél platte kabeltjes...
Dit is een leuke ronde: vier schroefjes maar vooral héél veel flatcables. Niet minder dan acht zijn er te zien, maar daarenboven zit er nog ééntje ("i") grotendeels verborgen achter een ander ("g"). De procedure is natuurlijk steevast dezelfde: klik het klepje omhoog (met de vingernagels of een schroevendraaier) en de flatcable kan er uitschuiven (en vaak zal hij dat al uit eigen beweging doen). Bemerk echter wel dat de klepjes niet steeds in dezelfde richting openklappen: soms naar de kabel toe, soms van de kabel weg...
Maar denk er vooral aan: losmaken is de leuke helft van het verhaal :-). Straks zal u die allemaal één voor één terug moesten vastmaken terwijl de kabeltjes ofwel nèt te kort lijken ofwel allemaal de neiging vertonen achter de grote printplaat te willen kruipen (een tip: dat gaatje in de flatcable zit er niet voor niets!).
12) printplaat verwijderen
Nu kan deze printplaat in zijn geheel verwijderd worden. Ook hier lijkt eerst alsof alles nog wat vast zit, maar met een klein beetje trek-en-sleurwerk komt de constructie netjes los. Eventueel kan men eerst de metalen constructie aan de rechterkant (geleider CF-kaart) verwijderen, maar dat bleek bij mij niet nodig te zijn.
Trek de printplaat echter niet té ver, want opeens blijkt dat deze aan de achterkant (helemaal links) nog met een bundel kabeltjes vastzit. Deze connector is wel van het "normale" soort en schuift dus uit zijn behuizing.
Strikt genomen kan men deze printplaat naast de camera leggen (die laatste kabel is net lang genoeg), maar 't is veel handiger om ook dit stuk te verwijderen (en tijdelijk netjes opbergen).
13) en nu het serieuze werk: maak de behuizing met de detector los
En dat gaat eigenlijk héél eenvoudig: vijf schroefjes lossen en klaar is kees! Merk echter wel dat 2 van de 5 duidelijk langer langer zijn, nuttig om weten voor de assemblage straks...
Wanneer de detector eruit gehaald werd, zal men merken dat er op drie plaatsen een afgerond metalen "afstandsplaatje" los komt te liggen (waar schroeven 1, 3 en 4 door staken). Zorg dat deze niet gaan bewegen, en zorg er zeker voor dat ze er niet uit vallen. Zelf merkte ik pas dat er nog ééntje op tafel lag toen de camera al bijna terug in elkaar stak, dus toen mocht alles over gedaan worden (ging de tweede keer wel merkelijk sneller ;-)).
14) Afdekkadertje losvijzen van de filterhouder
Twee schroefjes losvijzen en een metalen kadertje komt los.
15) Filterhouder losvijzen van de detectorbehuizing...en loswringen!
En nog eens twee vijsjes bevestigen de filterhouder aan de detectorbehuizing. Maar beide kleven ook nog eens aan elkaar vast met een soort tweezijdig klevende rubberachtige tape. Dus dat wordt voorzichtig loswrikken, na er eventueel eerst even héél voorzichtig met de punt van een mesje tussen gepeuterd te hebben. Indien u véél geluk heeft blijft die tape in zijn geheel kleven aan de detectorbehuizing, maar in de meeste gevallen blijft die aan de filterhouder kleven. We gaan die zo dadelijk verwijderen, maar eerst wordt de detector STOFVRIJ opgeborgen.
P.S.: beide componenten nadien terug aan elkaar bevestigen is trouwens kinderspel, niet alleen door de klevende tape, de schroefjes maar ook door vier kleine uitsteeksels (twee aan elke componenten) die passen in een uitsparing waardoor men automatisch de goede plaatsing vindt.
16) En nu de eigenlijke breekwerken: filter losmaken -deel 1
Eerst verwijderen we die "band kleefband": héél voorzichtig met een mesje een hoek lospeuteren en dan zachtjes het ganse kadertje lostrekken.
16) En nu de eigenlijke breekwerken: filter losmaken -deel 2
Ook aan de andere kant zit zo'n opgekleefd randje (in dit geval wel slechts éénzijdig klevend), en ook dat moet verwijderd worden om de eigenlijke filter te kunnen lossnijden.
17) En nu de eigenlijke breekwerken: filter losmaken -deel 3
De filter zit in zijn behuizing vast met een soort van harde rubberachtige "cement". De filter er uit duwen is dus totaal uitgesloten, dus moet hij losgesneden worden uit die rubber. Eerst probeer je dat vanzelfsprekend héél secuur, maar de filter blijft hardnekkig vastzitten. Dan snij en krab je al wat meer rubber weg: geen effect. Conclusie: je mag hier gerust met het mes een kleine millimeter materiaal rond de filter weghalen vooraleer je begint te wringen en te duwen aan de filter zelf.
Zelf ben ik al iets té snel begonnen met een schroevendraaier als hefboom achter de filter te plaatsen, met enkele barstjes in het glas als resultaat (kan natuurlijk geen kwaad: wie wil er nu die originele filter terugplaatsen na al deze inspanningen?).
18) Proficiat, u bent halfweg!
Vanaf nu is het eigenlijk eenvoudig: plaats de vervangende filter in de filterhouder, kleef de kleefband-randjes terug op hun plaats, schroef de filterhouder terug op de detectorbehuizing, en lees deze website opnieuw maar nu van onder naar boven ;-)
Zoals u zal merken gaat het vooral om het terug vastschroeven van al deze onderdeeltjes: doe dit best in dezelfde volgorde waarin u ze losschroefde. Als u alle onderdeeltjes zorgvuldig op volgorde opgeborgen heeft is er eigenlijk geen verwarring mogelijk.
De enige moeilijke momenten zijn het vastmaken van al die flatcables (zie stap 11), aangezien er een aantal héél kort en deels achter elkaar zitten (en die bovendien de neiging vertonen weg te kruipen achter de printplaat). Maak daarvoor dus zeker gebruik van het gaatje dat in elke flatcable voorzien is: stop er een mini-schroevendraaier door, trek de kabel hiermee netjes in zijn behuizing en duw dan zonder aarzelen het klepje omlaag. Bij mij heeft het een half uurtje geduurd, maar 't was dan ook al laat op de nacht (of eerder vroeg op de ochtend...).
Ook het terug vastsolderen van dat éne metalen dekseltje kan wat lastiger zijn, maar met een goede soldeerbout loopt alles wel vlot.
Bedankingen-referenties
- Eerst en vooral dank aan de andere deelnemers aan de Yahoogroep van de VVS-Werkgroep "Astrofotografie" voor de ondersteuning.
- Zelf voerde ik de "operatie" stap voor stap uit aan de hand van de schitterende handleiding van Ashley Roeckelein (ondanks de familienaam toch een rasechte Yankee).
- Op de weinige momenten dat er wat onduidelijkheid of twijfel was controleerde ik nog eens bij Javier Laina.
- Bondiger qua bouwbeschrijving maar uitermate interessant omwille van de testen en de metingen van de camera en filter is het onderdeel over de Eos 350D op de website van Christian Buil, de alombekende auteur van het schitterende (freeware!) Iris-beeldbewerkingspakket.
- En dichter bij huis zijn er ook duidelijke beelden van de verbouwingswerken aan een EOS 350D op de site van Emiel Kempen (klik op "projecten").
Resultaten
Aheum, euh, nog geen dus. Maar ja, da's nu eenmaal de wet van Murphy toegepast op de astronomie: wanneer je nieuw materiaal hebt en je popelt van verlangen om het uit te testen... krijg je eerst enkele weken rotweer op je dak.
Maar hier toch even een "overdag-test" van de camera. De eerste sneeuw van het jaar zag er opeens nogal rozig uit. Maar sneeuw is toch wit? Dus even die (op dat ogenblik nog) maagdelijk witte sneeuw gebruikt om een nieuwe witbalans in te stellen. Het resultaat (rechts) ziet er al behoorlijk goed uit, dus ook zonder extra filters voor de lens kan blijkbaar met de gemodificeerde camera toch nog aan "gewone" fotografie gedaan worden (zeker in open lucht of met flitslicht)... voor wie niet té kritisch is ;-).
